DKN.5131.29.2023

Na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.) w związku z art. 7, art. 60, art. 101 i art. 103 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1781) oraz art. 57 ust. 1 lit. a) i lit. h), art. 58 ust. 2 lit. d) i lit. i), art. 83 ust. 1 – 3, art. 83 ust. 4 lit. a) w związku z art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 2, a także art. 83 ust. 5 lit. a) w związku z art. 5 ust. 1 lit. f) i art. 5 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenia o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1 Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2 oraz Dz. Urz. UE L 74 z 4.03.2021, str. 35), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie przetwarzania danych osobowych przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej (Kolbuszowa, ul. Obrońców Pokoju 85B), Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych,

stwierdzając naruszenie przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej (Kolbuszowa, ul. Obrońców Pokoju 85B) przepisów art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2 oraz Dz. Urz. UE L 74 z 4.03.2021, str. 35), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/679”, polegające na niezastosowaniu przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej:
a) odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych zapewniających stopień bezpieczeństwa odpowiadający ryzyku przetwarzania danych przy użyciu zewnętrznych nośników danych, w celu ochrony zapisanych tam danych osobowych, w tym ich ochrony przed przypadkową utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem oraz ujawnieniem osobom nieuprawnionym;
b) odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu zapewnienia regularnego testowania, mierzenia i oceniania skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania,
co skutkowało naruszeniem art. 5 ust. 1 lit. f) (zasady integralności i poufności) oraz art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679 (zasady rozliczalności):
1. nakłada na Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej (Kolbuszowa, ul. Obrońców Pokoju 85B) za naruszenie art. 5 ust. 1 lit. f), art. 5 ust. 2, art. 25 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679 administracyjną karę pieniężną w kwocie 238 345  zł (słownie: dwieście trzydzieści osiem tysięcy trzysta czterdzieści pięć złotych),
2. nakazuje Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej (Kolbuszowa, ul. Obrońców Pokoju 85B) dostosowanie operacji przetwarzania do przepisów rozporządzenia 2016/679 poprzez wdrożenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu zapewnienia regularnego testowania, mierzenia i oceniania skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji.

Uzasadnienie

Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej (Kolbuszowa,  ul. Obrońców Pokoju 85B), zwana dalej również Administratorem, jest podmiotem, którego podstawowy charakter działalności skoncentrowany jest na prowadzeniu restauracji i innych placówek gastronomicznych (łącznie osiem restauracji). Administrator w dniu 26 lipca 2023 roku (data nadania: 21 lipca 2023 roku) dokonał zgłoszenia Prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych (zwanemu dalej także „Prezesem UODO” lub „organem nadzorczym”) naruszenia ochrony danych osobowych, które zostało zarejestrowane pod sygnaturą DKN.5130.9144.2023. W zgłoszeniu naruszenia ochrony danych osobowych Administrator wskazał, że w dniu 19 lipca 2023 roku otrzymał zgłoszenie od pracownika informujące go o zagubieniu zewnętrznego nośnika danych (służbowy pendrive) zawierającego częściowo zaszyfrowane dane osobowe innego pracownika administratora. W związku z ww. zgłoszeniem naruszenia, pismem z dnia 27 lipca 2023 roku Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zwrócił się do Administratora o złożenie dodatkowych wyjaśnień w zakresie:
1) wskazania szczegółowych danych, bądź dokumentów, które znajdowały się na ww. nośniku danych (pendrive) oraz danych osobowych pracownika, które nie były zaszyfrowane;
2) wskazania, czy przedmiotowy nośnik danych (pendrive) był służbowy, czy był własnością pracownika;
3) przekazania informacji dotyczącej posiadanej procedury użytkowania zewnętrznych nośników danych, określającej zabezpieczenia tych nośników (w tym danych na nim się znajdujących) oraz sposób monitorowania przestrzegania ww. procedury przez pracowników;
4) przekazania informacji, czy Administrator przeprowadził analizę ryzyka w zakresie przetwarzania danych osobowych za pomocą zewnętrznych nośników danych oraz przedłożenie wyników ww. analizy.

W odpowiedzi na skierowane dopytanie, pismem z dnia 11 sierpnia 2023 roku (data wpływu: 21 sierpnia 2023 roku, data nadania: 16 sierpnia 2023 roku) Administrator wskazał, że na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (pendrive) znajdowały się niezaszyfrowane pliki z danymi osobowymi pracownika w zakresie imienia i nazwiska, adresu zamieszkania, obywatelstwa, płci, daty urodzenia, numeru PESEL, serii i numeru paszportu, numeru telefonu, adresu e-mail, zdjęcia (wizerunek) oraz dane dotyczące wysokości zarobków. Dodatkowo na ww. nośniku danych znajdowały się również zaszyfrowane pliki z danymi finansowymi. Administrator podkreślił, że cyt. (…) „zagubiony nośnik danych w postaci pendrive’a był służbowy i stanowił własność Res-Gastro M. Gaweł Sp. k.”. Ponadto wskazał, że sposób postępowania i zabezpieczania elektronicznych nośników danych w organizacji reguluje obowiązująca „Instrukcja (…)”. Jednocześnie Administrator, odnosząc się do pytania związanego ze sposobem monitorowania przestrzegania procedury związanej z użytkowaniem zewnętrznych nośników danych przez pracowników, przedłożył organowi nadzorczemu:
- „Instrukcja (…)” (której ostatnia aktualizacja miała miejsce (...) kwietnia 2022 roku, zgodnie z załączonym skanem ww. dokumentu),
- potwierdzenie przeprowadzenia monitoringu procedur z zakresu RODO z lat 2022 i 2023 w postaci dokumentu pt. „Lista (…)” z roku 2022 oraz 2023,
- rejestr (…),
- zanonimizowaną wiadomość e-mail z dnia 16 czerwca 2023 roku (informującą o zasadach zabezpieczenia nośników danych),
- analizę ryzyka.

W związku ze zgłoszonym naruszeniem ochrony danych osobowych oraz wyjaśnieniami złożonymi przez Administratora w piśmie z dnia 11 sierpnia 2023 roku oraz przekazanymi dokumentami, Prezes UODO w dniu 26 września 2023 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w zakresie możliwości naruszenia przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej, jako administratora danych, obowiązków wynikających z art. 5 ust. 1 lit. f), art. 5 ust. 2, art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, w związku z naruszeniem ochrony danych osobowych osoby, której dane znajdowały się na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (pendrive) (sygn. pisma DKN.5131.29.2023). Jednocześnie, ze względu na konieczność uzyskania dodatkowych i niezbędnych do przeprowadzenia prawidłowej analizy przedmiotowego postępowania informacji, Prezes UODO w dniu 26 września 2023 roku zwrócił się do Administratora o przekazanie następujących wyjaśnień:
1) czy Administrator oprócz Instrukcji (…) opracował oraz wdrożył odrębną procedurę określającą zasady szyfrowania plików / danych (w tym instrukcję, w jaki sposób prawidłowo zaszyfrować plik / dane lub jakiego programu do tej czynności użyć), gdyż w ww. dokumencie w sposób ogólnikowy wskazane zostały wytyczne dotyczące szyfrowania, cyt. „(…) w przypadku wynoszenia poza obszar organizacji nośników zawierających dane należy je uprzednio zaszyfrować”;
2) czy pracownik, który zagubił przedmiotowy nośnik (pendrive) posiadał zgodę Administratora na kopiowanie danych osobowych na ten nośnik. Zgodnie z pkt (…) Instrukcji (…) do ww. czynności wymagane jest uzyskanie zgody Administratora;
3) w jaki sposób Administrator weryfikuje i monitoruje przestrzeganie przez pracowników zapisów Instrukcji (…) w zakresie pkt (…) cyt. „(…)” oraz pkt (…) cyt. „(…)”.

Administrator pismem z dnia 11 października 2023 roku (data wpływu: 17 października 2023 roku, data nadania: 12 października 2023 roku) ustosunkował się do zagadnień ujętych w piśmie z dnia 26 września 2023 roku (sygn. DKN.5131.29.2023) i wskazał, że oprócz obowiązującej „Instrukcji (…)” wprowadzona została odrębna instrukcja w zakresie sposobu szyfrowania plików na nośnikach danych. Przedmiotowa instrukcja sporządzona została w formie filmu instruktażowego, do którego w niniejszym piśmie został wskazany adres strony internetowej (adres URL). Ponadto Administrator zaznaczył, że cyt. „Każdy z pracowników, któremu był powierzany pendrive otrzymywał również zgodę na kopiowanie danych na pendrive, w tym również pracownik, który dopuścił się naruszenia taką zgodę otrzymał w dniu 4 lutego 2020 r. W treści zgody znajduje się informacja na temat ww. linku do filmu instruktażowego w przedmiocie szyfrowania pendrive'ów. Dodatkowo o ww. instrukcji szyfrowania administrator powiadomił wszystkich pracowników, którzy otrzymali służbowe pendrive'y do korzystania w wiadomościach e-mail z dnia 14 czerwca 2018 r. oraz 27 lipca 2018 r. (…) O obowiązku szyfrowania pendrive'ów oraz instrukcji szyfrowania administrator regularnie przypominał pracownikom na szkoleniach i spotkaniach”. Do ww. pisma Administratora z dnia 11 października 2023 roku załączono:
- kopię upoważnienia do przetwarzania danych osobowych dla pracownika, który zagubił przedmiotowy nośnik danych (pendrive),
- kopię zgody na kopiowanie danych na pendrive dla ww. pracownika.

Po wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w dniu 26 września 2023 roku organ nadzorczy, chcąc doprecyzować stan faktyczny w przedmiotowej sprawie, pismami z dnia 23 października 2023 roku oraz 1 grudnia 2023 roku zwrócił się do Administratora o:
1) przekazanie szczegółowych wyjaśnień oraz stosownych dowodów dotyczących przyjętego przez Administratora stanowiska w piśmie z dnia 11 października 2023 roku, że przedmiotowy nośnik danych (tj. pendrive) cyt. „(…) pracownik ten zgubił nie w miejscu publicznym, lecz na terenie zakładu pracy w części, do której dostęp mają wyłącznie pracownicy administratora”.
2) Udzielenie informacji dotyczących przeprowadzenia ponownej analizy ryzyka dla operacji przetwarzania danych osobowych po wystąpieniu przedmiotowego naruszenia ochrony danych osobowych.

Administrator pismem z dnia 7 listopada 2023 roku wyjaśnił, że cyt. „Stanowisko Administratora, że przedmiotowy pendrive został zagubiony nie w miejscu publicznym, lecz na terenie zakładu pracy, w części, do której dostęp mają wyłącznie pracownicy administratora, wynika z wyjaśnień pracownika, który dokonał naruszenia. Pracownik ten w dniu 20 lipca 2023 r. dokonał szczegółowych ustnych wyjaśnień zaistniałej sytuacji, które następnie potwierdził na piśmie w dniu 3 listopada 2023 r.”. Administrator do wystosowanego do organu nadzorczego pisma z dnia 7 listopada 2023 roku, jako załącznik dołączył kopię wyjaśnień pracownika z dnia 3 listopada 2023 roku, cyt. „(…) przedstawiających przebieg i okoliczności zagubienia pendrive'a”. Z kolei pismem z dnia 18 grudnia 2023 roku Administrator przedłożył Prezesowi UODO zaktualizowaną analizę ryzyka przeprowadzoną w dniu 1 sierpnia 2023 roku oraz wskazał, że cyt. (…) „w działalności wewnętrznej administratora obecnie nie stosuje się już pendrive'ów”.

W tym stanie faktycznym, po zapoznaniu się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zważył, co następuje:

W myśl art. 34 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych  (Dz. U. z 2019 r. poz. 1781), zwanej dalej: ustawą z dnia 10 maja 2018 r., Prezes UODO jest organem właściwym w sprawie ochrony danych i organem nadzorczym w rozumieniu rozporządzenia 2016/679. Stosownie do art. 57 ust. 1 lit. a) i h) rozporządzenia 2016/679, bez uszczerbku dla innych zadań określonych na mocy tego rozporządzenia, każdy organ nadzorczy na swoim terytorium monitoruje i egzekwuje stosowanie niniejszego rozporządzenia oraz prowadzi postępowania w sprawie naruszenia niniejszego rozporządzenia, w tym na podstawie informacji otrzymanych od innego organu nadzorczego lub innego organu publicznego.

Art. 5 rozporządzenia 2016/679 określa zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych, które muszą być respektowane przez wszystkich administratorów, tj. podmioty, które samodzielnie lub wspólnie z innymi ustalają cele i sposoby przetwarzania danych osobowych. Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679, dane osobowe muszą być przetwarzane w sposób zapewniający odpowiednie bezpieczeństwo danych osobowych, w tym ochronę przed niedozwolonym lub niezgodnym z prawem przetwarzaniem oraz przypadkową utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem, za pomocą odpowiednich środków technicznych lub organizacyjnych („poufność i integralność”). Stosownie zaś do art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, administrator jest odpowiedzialny za przestrzeganie przepisów ust. 1 i musi być w stanie wykazać ich przestrzeganie („rozliczalność”). Konkretyzację zasady poufności, o której mowa w art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679, stanowią dalsze przepisy niniejszego rozporządzenia, w tym art. 24 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, który wskazuje, że uwzględniając charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie i wadze, administrator wdraża odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby przetwarzanie odbywało się zgodnie z rozporządzeniem 2016/679 i aby móc to wykazać. Środki te są w razie potrzeby poddawane przeglądom i uaktualniane. Jak wynika z art. 24 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie i wadze są czynnikami, które administrator ma obowiązek uwzględniać w procesie budowania systemu ochrony danych, również w szczególności z punktu widzenia pozostałych obowiązków wskazanych w art. 25 ust. 1, art. 32 ust. 1 czy art. 32 ust. 2 rozporządzenia 2016/679. Wskazane przepisy uszczegóławiają zasadę poufności określoną w art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679, a przestrzeganie tej zasady jest konieczne dla prawidłowej realizacji zasady rozliczalności wynikającej z art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679.

W myśl z art. 25 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, uwzględniając stan wiedzy technicznej, koszt wdrażania oraz charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia i wadze wynikające z przetwarzania, administrator – zarówno przy określaniu sposobów przetwarzania, jak i w czasie samego przetwarzania – wdraża odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, takie jak pseudonimizacja, zaprojektowane w celu skutecznej realizacji zasad ochrony danych, takich jak minimalizacja danych, oraz w celu nadania przetwarzaniu niezbędnych zabezpieczeń, tak by spełnić wymogi niniejszego rozporządzenia oraz chronić prawa osób, których dane dotyczą.

Z treści art. 32 ust. 1 rozporządzenia 2016/679 wynika, że administrator jest zobowiązany do zastosowania środków technicznych i organizacyjnych odpowiadających ryzyku naruszenia praw i wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia i wadze zagrożenia. Przepis precyzuje, że decydując o środkach technicznych i organizacyjnych należy wziąć pod uwagę stan wiedzy technicznej, koszt wdrażania, charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania oraz ryzyko naruszenia praw lub wolności osób fizycznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia i wadze. Z przytoczonego przepisu wynika, że ustalenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych jest procesem dwuetapowym. W pierwszej kolejności istotnym jest określenie poziomu ryzyka, jakie wiąże się z przetwarzaniem danych osobowych uwzględniając przy tym kryteria wskazane w art. 32 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, a następnie należy ustalić, jakie środki techniczne i organizacyjne będą odpowiednie, aby zapewnić stopień bezpieczeństwa odpowiadający temu ryzyku. Ustalenia te, w stosownym przypadku, powinny obejmować środki takie, jak pseudonimizację i szyfrowanie danych osobowych, zdolność do ciągłego zapewnienia poufności, integralności, dostępności i odporności systemów i usług przetwarzania, zdolność do szybkiego przywrócenia dostępności danych osobowych i dostępu do nich w razie incydentu fizycznego lub technicznego oraz regularne testowanie, mierzenie i ocenianie skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania. W myśl art. 32 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, administrator oceniając, czy stopień bezpieczeństwa jest odpowiedni, uwzględnia w szczególności ryzyko wiążące się z przetwarzaniem, w szczególności wynikające z przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utraty, modyfikacji, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych.

Biorąc pod uwagę w szczególności zakres przetwarzanych danych osobowych przez Administratora, zawarty w pliku znajdującym się na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (tj. pendrive), w celu prawidłowego wywiązania się z obowiązków nałożonych ww. przepisami rozporządzenia 2016/679, Administrator był zobowiązany do podjęcia działań zapewniających właściwy poziom ochrony danych poprzez wdrożenie odpowiednich środków technicznych oraz organizacyjnych, mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzanych danych osobowych. Charakter i rodzaj tych działań powinien wynikać z przeprowadzonej analizy ryzyka, w której powinno się zidentyfikować podatności odnoszące się do wykorzystywanych zasobów oraz wynikające z nich zagrożenia, a następnie określić adekwatne środki bezpieczeństwa. Błędne oszacowanie poziomu ryzyka uniemożliwia zastosowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa dla danego zasobu oraz zwiększa prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Efektem powyższego była utrata kontroli nad danymi osobowymi osoby, której dane znajdowały się  na zagubionym zewnętrznym nośniku danych.

Wskazać należy, że rozporządzenie 2016/679 wprowadziło podejście, w którym zarządzanie ryzykiem stanowi fundament działań związanych z ochroną danych osobowych. Zarządzanie ryzykiem ma charakter ciągłego procesu wymuszającego na administratorze danych nie tylko zapewnienie zgodności z przepisami rozporządzenia 2016/679 poprzez jednorazowe wdrożenie organizacyjnych i technicznych środków bezpieczeństwa, ale także zapewnienie ciągłości monitorowania poziomu zagrożeń oraz zapewnienie rozliczalności w zakresie poziomu oraz adekwatności wprowadzonych zabezpieczeń. Wobec powyższego, koniecznością staje się możliwość udowodnienia przed organem nadzorczym, że wprowadzone rozwiązania, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa danych osobowych, są adekwatne do poziomu ryzyka, jak również uwzględniają charakter danej organizacji oraz wykorzystywanych mechanizmów przetwarzania danych osobowych. Administrator samodzielnie ma zatem przeprowadzić szczegółową analizę prowadzonych procesów przetwarzania danych i dokonać oceny ryzyka, a następnie zastosować takie środki i procedury, które będą adekwatne do oszacowanego ryzyka. Konsekwencją takiego podejścia jest konieczność samodzielnego doboru zabezpieczeń w oparciu o analizę zagrożeń. Administratorom nie są wskazywane konkretne środki i procedury w zakresie bezpieczeństwa. Przeprowadzenie szczegółowej analizy prowadzonych procesów przetwarzania danych i dokonanie oceny ryzyka stanowi obowiązek Administratora, który następnie, na podstawie takiej analizy, powinien zastosować takie środki i procedury, które będą adekwatne do oszacowanego ryzyka.

Wobec powyższego, to odpowiednio przeprowadzona ocena ryzyka zapewnia administratorowi możliwość określenia i wprowadzenia środków technicznych i organizacyjnych, które spowodują wyeliminowanie lub co najmniej znaczne obniżenie ustalonego poziomu ryzyka materializacji zidentyfikowanych zagrożeń dla przetwarzanych danych osobowych. Ocena ryzyka przeprowadzona przez administratora powinna zostać udokumentowana oraz uzasadniona stanem faktycznym istniejącym w chwili jej przeprowadzania. Główne czynniki składające się na prawidłową ocenę, które powinny zostać wzięte pod uwagę podczas przeprowadzania analizy, to charakterystyka zachodzących procesów przetwarzania, aktywa, podatności, zagrożenia oraz aktualne zabezpieczenia. Należy pamiętać, że istotne przy ocenianiu ryzyka są również takie czynniki, jak zakres i charakter przetwarzanych przez administratora danych osobowych, gdyż to od nich zależeć będą ewentualne negatywne skutki dla osoby fizycznej występujące w momencie naruszenia ochrony jej danych osobowych.

Przedstawiona przez Administratora analiza ryzyka w postaci dokumentu pt. „Rejestr (…)” (data wykonania: 15 kwietnia 2022 roku) zawiera czynności przetwarzania danych osobowych w związku z wykorzystywaniem zewnętrznych nośników danych. Analizując przedłożony dokument należy stwierdzić, że wśród wymienionych zagrożeń Administrator nie wskazał możliwości wystąpienia zdarzenia polegającego na zagubieniu zewnętrznego nośnika danych (tj. pendrive) przez pracownika, któremu został on powierzony. W przekazanej analizie zostało wskazane zagrożenie związane z włamaniem i kradzieżą, jednakże należy zaznaczyć, że są to zagrożenia związane z czynnym działaniem osób trzecich mających na celu wyjęcie rzeczy spod władztwa właściciela w celu przywłaszczenia, natomiast zgodnie z semantycznym znaczeniem słowa „zgubić” oznacza zostawienie czegoś, gdzieś bezwiednie lub przez nieuwagę. W związku z powyższym, nie można przyjąć stanowiska, jakoby włamanie i kradzież nośnika danych było tożsame z jego zagubieniem. Reasumując, przyjąć należy, że Administrator w sposób nieadekwatny przeprowadził ww. analizę, nie uwzględniając tym samym wszystkich możliwych ryzyk związanych z użytkowaniem zewnętrznych nośników danych przez pracowników. Administrator zaniechał zatem przeprowadzenia analizy ryzyka dla sytuacji, która spowodowała wystąpienie zgłoszonego Prezesowi UODO naruszenia ochrony danych osobowych, co należy uznać za niezgodne z przytoczonymi wyżej przepisami rozporządzenia 2016/679.  Tymczasem, jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z dnia 13 maja 2021 r., sygn. akt II SA/Wa 2129/20, „Administrator danych powinien zatem przeprowadzić analizę ryzyka i ocenić, z jakimi zagrożeniami ma do czynienia”.

Warto zwrócić uwagę również na fakt, że Administrator dla zidentyfikowanego zagrożenia polegającego na włamaniu i kradzieży sprzętu (w tym zewnętrznych nośników danych), w celu jego wyeliminowania lub co najmniej ograniczenia, przewidział zabezpieczenia techniczne w postaci cyt. „(…)”. Podkreślić zatem należy, że prawidłowe i skuteczne zastosowanie tego środka bezpieczeństwa zabezpieczyłoby dane przetwarzane przy użyciu zewnętrznych nośników danych przed dostępem osób nieuprawnionych także w sytuacji zagubienia takiego nośnika. Administrator jednak, wbrew przeprowadzonej analizie ryzyka, nie wdrożył przyjętego środka technicznego, tj. nie wdrożył rozwiązań kryptograficznych dla ochrony danych osobowych przetwarzanych przy użyciu służbowych zewnętrznych nośników danych będących w dyspozycji jego pracowników.

Nadmienić w tym miejscu należy również, że Administrator posiadał wdrożoną procedurę związaną z użytkowaniem zewnętrznych nośników danych. „Instrukcja (…)”, której ostatnia aktualizacja została wykonana w dniu 15 kwietnia 2022 roku (zgodnie z przedłożonym dokumentem przez Administratora). W pkt (…) odnosi się ona do sposobu, miejsca i okresu przechowywania elektronicznych nośników informacji zawierających dane osobowe, w tym zewnętrznych nośników danych (pendrive). W ww. rozdziale unormowana została między innymi kwestia form zabezpieczenia ww. nośników danych. Zgodnie z wprowadzonymi zasadami w Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej cyt. „(…) (…). Ponadto, warto zwrócić uwagę na pkt (…) i (…) przedmiotowego dokumentu, według których cyt. „(…)”, a także „(…)”. Pomimo powyższych postanowień „Instrukcji (…)” Administrator dopuszczał możliwość wynoszenia zewnętrznych nośników danych poza swoją siedzibę, ale przy zastosowaniu odpowiednich form zabezpieczenia, cyt. „W przypadku wynoszenia poza obszar organizacji nośników zawierających dane należy je uprzednio zaszyfrować”.

Administrator w złożonych wyjaśnieniach poinformował organ nadzorczy, że cyt. „oprócz Instrukcji (…) przygotował odrębną instrukcję objaśniającą, w jaki sposób szyfrować pliki na pendrive oraz jakiego programu do tego celu użyć” i przekazał link, pod którym można zapoznać się z ww. instrukcją (sporządzoną w formie filmu instruktażowego). Przedmiotowy film instruktażowy wyjaśnia, w jaki sposób, za pomocą programu (…) zaszyfrować prezentowane w materiale pliki z danymi. Biorąc pod uwagę zastosowaną przez Administratora formę (film instruktażowy) przekazania pracownikom kluczowych wytycznych w zakresie należytego zabezpieczenia zewnętrznych nośników danych (pendrive) nie jest możliwe dokonanie jego rzetelnej oceny pod kątem skuteczności i realnie pozyskanej wiedzy i umiejętności pracowników w omawianym zakresie (brak następczych czynności sprawdzających zapoznanie się pracowników Administratora z materiałem).  

W ustalonym stanie faktycznym należy zatem przyjąć, że Administrator przerzucił na swoich pracowników wdrożenie środków bezpieczeństwa w postaci szyfrowania zewnętrznych nośników danych (pendrive), a sam nie podjął w tym zakresie żadnych działań mających na celu zastosowanie odpowiednich środków technicznych dla zapewnienia ochrony tym danym, pomimo iż w przeprowadzonej analizie ryzyka dla zagrożenia włamaniem i kradzieżą sprzętu, co należy ponownie podnieść, przewidział właśnie zabezpieczenie techniczne w postaci cyt. „(…)” i wbrew swoim obowiązkom wynikającym z rozporządzenia 2016/679. Nie można bowiem uznać, że wprowadzenie w wewnętrznym dokumencie Administratora obowiązku szyfrowania zewnętrznych nośników danych (pendrive) oraz przekazanie pracownikom używającym tych nośników linku do filmu z instrukcją ich szyfrowania stanowi o prawidłowej realizacji tych obowiązków, skoro finalnie i tak obowiązek zastosowania tego konkretnego środka bezpieczeństwa o charakterze technicznym spoczywał na pracowniku. W tym kontekście wskazać należy na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2022 roku, sygn. akt II SA/Wa 3309/21, w uzasadnieniu którego podkreślono, że „Pracownik nie może bowiem zastępować administratora danych w realizacji jego zadań wynikających z tych przepisów. Ponadto, pracownik może nie posiadać w tym zakresie odpowiedniej wiedzy, zignorować konieczność zabezpieczenia nośnika (tak jak miało to miejsce w niniejszym przypadku) […] lub wdrożyć zabezpieczenie nieadekwatne do zakresu i charakteru danych oraz ryzyk występujących w tym procesie przetwarzania danych. Trafne są wnioski organu, iż tak zorganizowany proces określania i wdrażania zabezpieczeń przetwarzanych danych osobowych, skutkuje wręcz pozbawieniem administratora danych podstawowych informacji niezbędnych do przeprowadzenia w sposób właściwy analizy ryzyka i na tej podstawie zbudowania skutecznego systemu ochrony danych, niezbędnego do ciągłego zapewniania poufności danych, zgodnie z wymogiem wynikającym w szczególności z art. 32 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2016/679. Nie będzie on bowiem miał wiedzy co do tego, jakie zabezpieczenia w jego organizacji istnieją, na ile i w przypadku jakich zagrożeń będą skuteczne, a także zostaje pozbawiony informacji oraz możliwości zareagowania na wdrożenie zabezpieczenia nieadekwatnego do zagrożeń”.

W tym miejscu należy odnieść się również do stanowiska Administratora dotyczącego potencjalnego miejsca zagubienia przedmiotowego nośnika danych (pendrive). Zgodnie z informacjami przekazanymi w pismach z dnia 11 sierpnia oraz 7 listopada 2023 roku, cyt. „przedmiotowy pendrive został zagubiony nie w miejscu publicznym, lecz na terenie zakładu pracy, w części, do której dostęp mają wyłącznie pracownicy administratora”. Powyższe twierdzenie Administratora wynika z wyjaśnień przekazanych przez pracownika, który zgubił zewnętrzny nośnik danych (pendrive). Z ww. wyjaśnień załączonych do pisma Administratora z dnia 7 listopada 2023 roku wynika, że przedmiotowy nośnik danych nie został odnaleziony, cyt. „Wychodząc do domu poprosiłam, aby Kierownik (…) i Kierownik (…) przy sprzątaniu restauracji jeszcze raz dokładnie wszystko sprawdzili i przeszukali te pomieszczenia, ale również nic nie znaleźli. Po bezowocnych poszukiwaniach, dnia 19.07.2023 zgłosiłam koordynatorce zagubienie pendriva”. W związku z powyższym, nie można wykluczyć nie tylko możliwości zapoznania się z danymi znajdującymi na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (pendrive) przez osobę, bądź osoby nieuprawione, ale również, że został on wyniesiony poza organizację Administratora. Podkreślić również należy, że nawet gdyby przyjąć, że rzeczywiście ww. nośnik został zagubiony na terenie zakładu pracy, to i tak nie zmienia to oceny przedmiotowego zdarzenia. Zawierał on bowiem niezabezpieczone przed dostępem osób nieuprawnionych (np. poprzez zastosowanie mechanizmu szyfrowania) dane osobowe pracownika Administratora, a zatem ryzyko naruszenia poufności tych danych istniało (i istnieje nadal) niezależnie od tego, kto (pracownik Administratora czy osoba postronna) odnalazł lub odnajdzie ten nośnik. Nie każdy bowiem pracownik Administratora, co należy podkreślić, jest upoważniony do przetwarzania danych osobowych innych pracowników.

Podkreślić zatem należy, że badanie prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia nie powinno opierać się wyłącznie na podstawie częstotliwości występowania zdarzeń w danej organizacji, albowiem fakt nie wystąpienia danego zdarzenia w przeszłości wcale nie oznacza, że nie może ono zaistnieć w przyszłości. W tym kontekście należy wskazać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 sierpnia 2020 r., sygn. akt II SA/Wa 2826/19, podniósł, że „(…) czynności o charakterze techniczno – organizacyjnym leżą w gestii administratora danych osobowych, ale nie mogą być dobierane w sposób całkowicie swobodny i dobrowolny, bez uwzględnienia stopnia ryzyka oraz charakteru chronionych danych osobowych”. W przedmiotowej sprawie – wobec nieuwzględnienia przed wystąpieniem naruszenia ochrony danych osobowych w przeprowadzonej analizie ryzyka dla operacji przetwarzania danych osobowych przy użyciu zewnętrznych nośników danych (pendrive) zagrożenia związanego z zagubieniem takiego nośnika – Administrator nie określił (i w konsekwencji nie zastosował) odpowiednich środków bezpieczeństwa mających sprowadzić ryzyko materializacji się tego zagrożenia do poziomu akceptowalnego. Podkreślić należy, że przeprowadzenie prawidłowej analizy ryzyka przed dopuszczeniem używania zewnętrznych nośników danych (pendrive) przez pracowników, a następnie monitorowanie przyjętych procedur bezpieczeństwa zminimalizowałoby ryzyko wystąpienia przedmiotowego naruszenia ochrony danych osobowych i czyniłoby zadość obowiązkowi rozliczalności, który został nałożony na Administratora w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679.

Podkreślić także należy, że nowe ryzyka lub zagrożenia mogą zmaterializować się lub zostać ujawnione również samoistnie, w sposób całkowicie niezależny od administratora i jest to fakt, który również powinien być brany pod uwagę zarówno podczas konstruowania systemu ochrony danych osobowych, jak i w czasie jego realizowania. W związku z powyższym obowiązkiem Administratora jest cykliczne przeprowadzanie analizy ryzyka w celu zweryfikowania, czy nie pojawiły się nowe zagrożenia dla przetwarzanych danych osobowych, w tym przy użyciu zewnętrznych nośników danych (pendrive), oraz czy dotychczas stosowane środki bezpieczeństwa są odpowiednie, tzn. czy pozwalają na ich wyeliminowanie lub co najmniej ograniczenie do poziomu ryzyka akceptowalnego.

Administrator przeprowadził ponowną analizę ryzyka po wystąpieniu przedmiotowego naruszenia ochrony danych osobowych, tj. w dniu 1 sierpnia 2023 roku, w której to uwzględnił zagrożenia dla przetwarzania danych osobowych w następstwie zagubienia zewnętrznego nośnika danych wykorzystywanego do ich przetwarzania. Ponadto, zgodnie z deklaracją przekazaną w piśmie z dnia 18 grudnia 2023 roku, Administrator zaprzestał używania ww. nośników danych w swojej działalności.

Zarządzanie ryzykiem (przeprowadzenie analizy ryzyka i na tej podstawie wdrożenie odpowiednich zabezpieczeń) jest jednym z podstawowych elementów systemu ochrony danych osobowych i ma charakter ciągłego procesu. Winna więc następować okresowa weryfikacja zarówno adekwatności, jak i skuteczności zastosowanych zabezpieczeń, stosownie do wymogu przewidzianego w art. 32 ust. 1 lit. d) rozporządzenia 2016/679. Administrator danych powinien zatem regularnie testować, mierzyć i oceniać skuteczność środków technicznych i organizacyjnych, mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania. Podkreślić należy, że wskazane testowanie, mierzenie i ocenianie, aby stanowiło realizację wymogu wynikającego z art. 32 ust. 1 lit. d) rozporządzenia 2016/679, musi być dokonywane w sposób regularny, co oznacza świadome zaplanowanie i zorganizowanie, a także udokumentowanie (w związku z zasadą rozliczalności, o której mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679) tego typu działań w określonych przedziałach czasowych, niezależnie od zmian w organizacji i przebiegu procesów przetwarzania danych. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 czerwca 2023 roku, sygn. akt II SA/Wa 1939/22, „(…) powinność regularnego testowania środków technicznych i organizacyjnych, zabezpieczenia przetwarzania danych osobowych, aby zapewnić stopień bezpieczeństwa odpowiadający temu ryzyku, w rozumieniu art. 32 ust. 1 zd. wstępne RODO, wynika wprost z brzmienia lit. d wskazanego art. 32 ust. 1, zaś powinność dokumentowania czynności w danym zakresie statuuje zasada rozliczalności (art. 5 ust. 2 RODO)”. Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 czerwca 2023 roku, sygn. akt II SA/Wa 150/23, stwierdzając, że „Podkreślenia wymaga, że regularne testowanie, mierzenie i ocenianie skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania jest podstawowym obowiązkiem każdego administratora oraz podmiotu przetwarzającego wynikającym z art. 32 ust 1 lit. d) RODO. Administrator zobowiązany jest więc do weryfikacji zarówno doboru, jak i poziomu skuteczności stosowanych środków technicznych na każdym etapie przetwarzania. Kompleksowość tej weryfikacji powinna być oceniana przez pryzmat adekwatności do ryzyk oraz proporcjonalności w stosunku do stanu wiedzy technicznej, kosztów wdrażania oraz charakteru, zakresu, kontekstu i celów przetwarzania”.

Należy zatem wskazać, że opisywane testowanie, mierzenie i ocenianie musi dotyczyć nie tylko wprowadzonych środków o charakterze technicznym, ale również tych o charakterze organizacyjnym, a więc m.in. procedur określających zasady przetwarzania danych osobowych, w tym przy użyciu zewnętrznych nośników danych (pendrive). Działanie w tym zakresie polega przede wszystkim na ich przeglądzie pod kątem skuteczności, na co składa się nie tylko sprawdzanie, czy określona procedura jest stosowana przez pracowników, ale także na zbadaniu, czy wdrożone środki bezpieczeństwa przyczyniają się w sposób realny do obniżenia ryzyka. Natomiast w przedmiotowym stanie faktycznym uznać należy, że Administrator nie wywiązywał się należycie z nałożonego na niego obowiązku dotyczącego regularnego testowania, mierzenia i oceniania skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych. Analizując przekazaną w piśmie z dnia 11 sierpnia 2023 roku „Listę (…)” za rok 2022 sporządzoną w dniu 7 marca 2022 roku należy zwrócić uwagę, że Administrator nie dokonał w niej kontroli przestrzegania postanowień w zakresie użytkowania zewnętrznych nośników danych (tj. pendrive) przez pracowników, określonych w „Instrukcji (…)”. Jedynymi sprawdzanymi obszarami w odniesieniu do zewnętrznych nośników danych były obszary opisane w pkt (…) cyt. „(…)”, pkt (…) cyt. „(…)” oraz w pkt (…) cyt. „(…)”. Natomiast w „Liście (…)” za rok 2023 sporządzonej w dniu 16 czerwca 2023 roku zawarte są tożsame punkty kontrolne odpowiadające odpowiednio pkt nr (…) i (…). Istotną zmianą, która nie została ujęta w „Liście (…)” z dnia 7 marca 2022 roku, a pojawiła się w dokumencie z dnia 16 czerwca 2023 roku, jest stwierdzenie, że cyt. „(…)”, przy którym pojawiła się negatywna odpowiedź i została wskazana informacja cyt. „(…)”. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z zapisami pkt (…) „Instrukcji (…) cyt. „(…)”. Ww. fakty pozostają zatem w opozycji do deklaracji Administratora wskazanej w piśmie z dnia 11 października 2023 roku, z której należy wywnioskować, że wynoszenie nośników danych poza siedzibę zakładu pracy nie miało miejsca, gdyż cyt. „do tej pory nie było przypadku, aby pracownik złożył wniosek o możliwość wyniesienia pendrive poza zakład pracy, a administrator takiej zgody nie udzielał”. Ponadto, w tym samym piśmie Administrator poinformował, że cyt. „obowiązuje generalny zakaz kopiowania na nośnik danych informacji zawierających jakiekolwiek dane osobowe lub poufne dotyczące administratora, jak również generalny zakaz wynoszenia poza zakład pracy nośników danych zawierających dane osobowe lub poufne dotyczące administratora”. W związku z powyższym należy uznać, że procedura związana z użytkowaniem zewnętrznych nośników danych (pendrive) wskazana w „Instrukcji (…)” w żaden sposób nie była egzekwowana przez Administratora, gdyż przedmiotowe naruszenie ochrony danych osobowych polegało na zagubieniu przez pracownika zewnętrznego nośnika danych (pendrive), na którym znajdowały się pliki z niezaszyfrowanymi danymi osobowymi pracownika oraz zaszyfrowane dane finansowe. Powyższe świadczy też o nieskuteczności tego środka bezpieczeństwa o charakterze organizacyjnym, skoro zakaz wynoszenia zewnętrznych nośników danych (pendrive) poza obszar organizacji Administratora bez jego zgody w praktyce był łamany przez pracowników. Przesądza to również o konieczności przyjęcia, że realizowane w ten sposób monitorowanie przestrzegania procedur dotyczących użytkowania zewnętrznych nośników danych (pendrive) przez pracowników nie spełniało swojej funkcji, a w konsekwencji, że nie może zostać uznane za realizację obowiązku określonego w art. 32 ust. 1 lit. d) rozporządzenia 2016/679.

Warto zwrócić uwagę również na fakt, że osoby, którym powierzono zewnętrzne nośniki danych (pendrive) dysponowały stosownym upoważnieniem do przetwarzania danych osobowych oraz kopiowania danych na ten właśnie nośnik. Zatem nie wszyscy pracownicy Administratora mieli dostęp do danych osobowych pracowników. W związku z powyższym, grupa osób, która powinna podlegać szczególnej kontroli przestrzegania przepisów, jak należy przyjąć, nie była liczna, co zdecydowanie było ułatwieniem dla Administratora w zakresie rzetelnego wywiązywania się z wymogu wprowadzonego art. 32 ust. 1 lit. d) rozporządzenia 2016/679. Administrator sam udzielał stosowanych upoważnień pracownikom w zakresie przetwarzania danych osobowych i ich kopiowania, tym samym miał wiedzę na temat konkretnych osób, które powinny zostać objęte dodatkowym i szerszym nadzorem w stosowaniu przyjętych procedur związanych z ochroną danych osobowych przetwarzanych z wykorzystaniem zewnętrznych nośników danych (pendrive).

W świetle dokonanych w toku niniejszego postępowania ustaleń wskazać należy, że Administrator nie stosując środków technicznych i organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo przetwarzanych danych, rezultatem czego było naruszenie ochrony danych osobowych zgłoszone Prezesowi UODO, a także nie dokonując regularnego testowania, mierzenia i oceniania skuteczności zastosowanych środków bezpieczeństwa, naruszył art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679, odzwierciedlony w postaci obowiązków określonych w art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 32 ust. 1 i art. 32 ust. 2. Konsekwencją zaś naruszenia art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679 jest naruszenie zasady rozliczalności wyrażonej w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679. Jak wynika z orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lutego 2021 roku, sygn. akt II SA/Wa 2378/20, „Zasada rozliczalności bazuje więc na prawnej odpowiedzialności administratora za właściwe wypełnianie obowiązków i nakłada na niego obowiązek wykazania zarówno przed organem nadzorczym, jak i przed podmiotem danych, dowodów na przestrzeganie wszystkich zasad przetwarzania danych”. Podobnie kwestię zasady rozliczalności interpretuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 sierpnia 2020 roku, sygn. akt II SA/Wa 2826/19, „Biorąc pod uwagę całość norm rozporządzenia 2016/679, podkreślić należy, że administrator ma znaczną swobodę w zakresie stosowanych zabezpieczeń, jednocześnie jednak ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych. Z zasady rozliczalności wprost wynika, że to administrator danych powinien wykazać, a zatem udowodnić, że przestrzega przepisów określonych w art. 5 ust. 1 rozporządzenia 2016/679”.

Mając na uwadze powyższe nieprawidłowości, a także treść art. 58 ust. 2 lit. d) rozporządzenia 2016/679, Prezes UODO nakazał Administratorowi dostosowanie operacji przetwarzania do przepisów rozporządzenia 2016/679 poprzez wdrożenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu zapewnienia regularnego testowania, mierzenia i oceniania skuteczności środków technicznych i organizacyjnych mających zapewnić bezpieczeństwo przetwarzania.

Oceniając okoliczności przedmiotowego naruszenia ochrony danych osobowych, należy podkreślić, że stosując przepisy rozporządzenia 2016/679 należy mieć na uwadze, iż celem tego rozporządzenia (wyrażonym w art. 1 ust. 2) jest ochrona podstawowych praw i wolności osób fizycznych, w szczególności ich prawa do ochrony danych osobowych oraz że ochrona osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych jest jednym z praw podstawowych (zdanie pierwsze motywu 1 preambuły). W przypadku jakichkolwiek wątpliwości np. co do wykonania obowiązków przez administratorów – nie tylko w sytuacji, gdy doszło do naruszenia ochrony danych osobowych, ale też przy opracowywaniu technicznych i organizacyjnych środków bezpieczeństwa mających im zapobiegać – należy w pierwszej kolejności brać pod uwagę te wartości.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia oraz stwierdzone naruszenia przepisów rozporządzenia 2016/679, Prezes UODO, korzystając z przysługującego mu uprawnienia określonego w art. 58 ust. 2 lit. i) rozporządzenia 2016/679, zgodnie z którym każdemu organowi nadzorczemu przysługuje uprawnienie do zastosowania, oprócz lub zamiast innych środków naprawczych przewidzianych w art. 58 ust. 2 lit. a)-h) oraz lit. j) tego rozporządzenia, administracyjnej kary pieniężnej na mocy art. 83 ust. 4 lit. a) i ust. 5 lit. a) rozporządzenia 2016/679, mając na względzie okoliczności ustalone w przedmiotowym postępowaniu stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające nałożenie na Administratora administracyjnej kary pieniężnej.

Zgodnie z art. 83 ust. 4 lit. a) rozporządzenia 2016/679, naruszenia przepisów dotyczących obowiązków administratora i podmiotu przetwarzającego, o których mowa w art. 8, 11, 25-39 oraz 42 i 43 podlegają zgodnie z ust. 2 administracyjnej karze pieniężnej w wysokości do 10 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa - w wysokości do 2 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa.

Zgodnie z art. 83 ust. 5 lit. a) rozporządzenia 2016/679, naruszenia przepisów dotyczących  podstawowych zasad przetwarzania, w tym warunków zgody, o których to zasadach i warunkach mowa w art. 5, 6, 7 oraz 9, podlegają zgodnie z ust. 2 administracyjnej karze pieniężnej w wysokości do 20 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa - w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa.

Art. 83 ust. 3 rozporządzenia 2016/679 natomiast stanowi, że jeżeli administrator lub podmiot przetwarzający narusza umyślnie lub nieumyślnie w ramach tych samych lub powiązanych operacji przetwarzania kilka przepisów niniejszego rozporządzenia, całkowita wysokość administracyjnej kary pieniężnej nie przekracza wysokości kary za najpoważniejsze naruszenie.

W niniejszej sprawie administracyjna kara pieniężna wobec Administratora nałożona została za naruszenie art. 25 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679 na podstawie przytoczonego wyżej art. 83 ust. 4 lit. a) rozporządzenia 2016/679, natomiast za naruszenie art. 5 ust. 1 lit. f) i art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679 – na podstawie art. 83 ust. 5 lit. a) tego rozporządzenia. Jednocześnie administracyjna kara pieniężna w wysokości 238 345 zł (słownie:dwieście trzydzieści osiem tysięcy trzysta czterdzieści pięć) nałożona na Administratora łącznie za naruszenie wszystkich powyższych przepisów – stosownie do przepisu art. 83 ust. 3 rozporządzenia 2016/679 – nie przekracza wysokości kary za najpoważniejsze stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie, tj. naruszenie art. 5 ust. 1 lit. f) i art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, które stosownie do art. 83 ust. 5 lit. a) rozporządzenia 2016/679 podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości do 20 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego.

Decydując o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej Prezes UODO – stosownie do treści art. 83 ust. 2 lit. a) - k) rozporządzenia 2016/679 – wziął pod uwagę następujące okoliczności sprawy, stanowiące o konieczności zastosowania w niniejszej sprawie tego rodzaju sankcji oraz wpływające obciążająco na wymiar nałożonej administracyjnej kary pieniężnej:

1. Charakter, wagę i czas trwania naruszenia przy uwzględnieniu charakteru, zakresu lub celu danego przetwarzania, liczby poszkodowanych osób, których dane dotyczą, oraz rozmiaru poniesionej przez nie szkody (art. 83 ust. 2 lit. a rozporządzenia 2016/679).
Stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie przepisów ochrony danych osobowych, którego skutkiem była (i jest nadal) możliwość uzyskania nieuprawnionego dostępu do danych znajdujących się na niezabezpieczonym zewnętrznym nośniku danych (pendrive) przez osobę bądź osoby nieuprawnione (naruszenie zasady poufności), ma znaczną wagę i poważny charakter, stwarza bowiem wysokie ryzyko negatywnych skutków dla osoby, której dane dotyczą. Naruszenie przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej obowiązków zastosowania środków zabezpieczających przetwarzane dane przed ich udostępnieniem osobom nieuprawnionym, pociąga za sobą nie tylko potencjalną, ale również realną możliwość wykorzystania tych danych przez podmioty trzecie bez wiedzy i wbrew woli osoby, której dane dotyczą, niezgodnie z przepisami rozporządzenia 2016/679. Ponadto, do chwili wydania niniejszej decyzji zagubiony zewnętrzny nośnik danych nie został odnaleziony, więc w dalszym ciągu osoba lub osoby nieuprawnione mogą mieć dostęp do danych osobowych znajdujących się na tym nośniku. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 6 sierpnia 2020 r. sygn. akt XXV C 2596/19, obawa, a więc utrata bezpieczeństwa stanowi realną szkodę niemajątkową wiążącą się z obowiązkiem jej naprawienia. Z kolei Trybunał Sprawiedliwości UE w orzeczeniu z dnia 14 grudnia 2023 r. w/s Natsionalna agentsia za prihodite (C-340/21) podkreślił, że „Art. 82 ust. 1 RODO należy interpretować w ten sposób, że obawa przed ewentualnym wykorzystaniem przez osoby trzecie w sposób stanowiący nadużycie danych osobowych, jaką żywi osoba, której dane dotyczą, w następstwie naruszenia tego rozporządzenia może sama w sobie stanowić „szkodę niemajątkową” w rozumieniu tego przepisu”.

Podkreślić również należy długi czas trwania naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, tj. od dnia 15 kwietnia 2022 roku, kiedy to Administrator przeprowadził w sposób nieprawidłowy, jak wykazano wyżej, analizę ryzyka, w efekcie czego nie zastosował odpowiednich środków bezpieczeństwa w celu zapewnienia ochrony danym osobowym przetwarzanym przy użyciu zewnętrznych nośników danych (pendrive), do dnia 18 grudnia 2023 roku, tj. daty sporządzenia pisma, w którym Administrator poinformował o zaprzestaniu używania w jego organizacji zewnętrznych nośników danych (pendrive).

W niniejszej sprawie naruszenie dotyczyło danych osobowych tylko jednej osoby. Taką liczbę osób dotkniętych naruszeniem należy uznać za niewielką, co niewątpliwie przemawia na korzyść Administratora, lecz nie zmieniło to jednak całościowej oceny, tj. uznania w analizowanej sprawie przesłanki z art. 83 ust. 2 lit. a) rozporządzenia 2016/679 za obciążającą.

2. Nieumyślny charakter naruszenia (art. 83 ust. 2 lit. b rozporządzenia 2016/679).
Utrata kontroli nad danymi osobowymi, osoby, której dane znajdują się na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (pendrive), stała się możliwa na skutek niedopełnienia przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej obowiązku zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa w celu zapewnienia ochrony tym danym. W ocenie organu nadzorczego stanowi to o nieumyślnym charakterze naruszenia, wynikającym z niedbalstwa Administratora, który w sposób nieprawidłowy przeprowadził analizę ryzyka dla operacji przetwarzania danych przy użyciu takich nośników, gdyż nie obejmowała ona zagrożenia będącego przyczyną naruszenia ochrony danych osobowych. Ponadto, Administrator posiadał wdrożoną procedurę w zakresie sposobu, miejsca i okresu przechowywania elektronicznych nośników informacji zawierających dane osobowe, określoną w dokumencie pt. „Instrukcja (…)”, ale nie była ona skutecznie egzekwowana, a pracownicy Administratora nie stosowali się do jej postanowień regulujących działania, jakie należy podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa danych przetwarzanych na zewnętrznym nośniku danych (pendrive). Administrator w zakresie szyfrowania plików stworzył również odrębną instrukcję w formie filmiku instruktażowego, który objaśniał cyt. (…) „w jaki sposób szyfrować pliku na pendrive oraz jakiego programu do tego celu użyć”. Organ po przeanalizowaniu niniejszego środka w postaci materiału instruktażowego dostępnego pod przekazanym przez Administratora linkiem stwierdził, że nie jest możliwe dokonanie jego rzetelnej oceny pod kątem skuteczności i realnie pozyskanej wiedzy i umiejętności pracowników w omawianym zakresie ze względu na brak następczych czynności sprawdzających zapoznanie się pracowników Administratora z materiałem. Reasumując powyższe należy zatem przyjąć, że Administrator przerzucił na swoich pracowników wdrożenie środków bezpieczeństwa w postaci szyfrowania zewnętrznych nośników danych (pendrive), a sam nie podjął w tym zakresie żadnych działań mających na celu zastosowanie odpowiednich środków technicznych dla zapewnienia ochrony danym znajdującym się na takich nośnikach. Poddaje to w wątpliwość skuteczność prowadzonych przez Administratora działań monitorujących przestrzeganie przez pracowników wprowadzonych procedur oraz przeprowadzania szkoleń dla pracowników w zakresie ochrony danych osobowych.

3. Kategorie danych osobowych, których dotyczyło naruszenie  (art. 83 ust. 2 lit. g rozporządzenia 2016/679).
Dane osobowe, znajdujące się na zagubionym zewnętrznym nośniku danych (pendrive), tj. imię i nazwisko, adres zamieszkania, obywatelstwo, płeć, data urodzenia, miejsce urodzenia, numer PESEL, seria i numer paszportu, numer telefonu, adres e-mailowy, wizerunek (zdjęcie) oraz dane dotyczące zarobków nie obejmują danych podlegających szczególnej ochronie na gruncie art. 9 ust. 1 oraz art. 10 rozporządzenia 2016/679. Numer ewidencyjny PESEL, czyli jedenastocyfrowy symbol numeryczny, jednoznacznie identyfikujący osobę fizyczną, zawierający m.in. datę urodzenia oraz podlegający również, jako krajowy numer identyfikacyjnym, wyjątkowej ochronie na gruncie art. 87 rozporządzenia 2016/679, jest daną o szczególnym charakterze i takiej szczególnej ochrony wymaga.

 W tym kontekście warto przywołać wytyczne Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) nr 04/2022 w sprawie obliczania administracyjnych kar pieniężnych na podstawie RODO przyjętych 24 maja 2023 r. (zwanych dalej: „Wytycznymi 04/2022”), w których to wskazano: „Jeśli chodzi o wymóg uwzględnienia kategorii danych osobowych, których dotyczyło naruszenie (art. 83 ust 2 lit. g) [rozporządzenia 2016/679]), w [rozporządzeniu 2016/679] wyraźnie wskazano rodzaje danych, które podlegają szczególnej ochronie, a tym samym bardziej rygorystycznej reakcji przy nakładaniu kar pieniężnych. Dotyczy to co najmniej rodzajów danych objętych art. 9 i 10 [rozporządzenia 2016/679] oraz danych nieobjętych zakresem tych artykułów, których rozpowszechnianie natychmiast powoduje szkody lub dyskomfort osoby, której dane dotyczą (np. danych dotyczących lokalizacji, danych dotyczących komunikacji prywatnej, krajowych numerów identyfikacyjnych lub danych finansowych, takich jak zestawienia transakcji lub numery kart kredytowych). Ogólnie rzecz biorąc, im większej liczby takich kategorii danych dotyczy naruszenie lub im bardziej wrażliwe są dane, tym większą wagę organ nadzorczy może przypisać takiemu czynnikowi. Znaczenie ma również ilość danych dotyczących każdej osoby, której dane dotyczą, wzrasta skala naruszenia prawa do prywatności i ochrony danych osobowych”.

Decydując o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej Prezes UODO wziął pod uwagę następujące okoliczności sprawy wpływające łagodząco na wymiar nałożonej administracyjnej kary pieniężnej:

1. Stopień współpracy z organem nadzorczym w celu usunięcia naruszenia oraz złagodzenia jego ewentualnych negatywnych skutków (art. 83 ust. 2 lit. f) rozporządzenia 2016/679).
Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej prawidłowo wywiązywał się  z ciążących na administratorze obowiązków procesowych w trakcie postępowania administracyjnego, zakończonego wydaniem niniejszej decyzji. Warto wskazać również, że osoba, której dane dotyczą, została zawiadomiona o zaistniałym naruszeniu w sposób odpowiadający wymogom art. 34 rozporządzenia 2016/679. Administrator podjął również konkretne działania, których efektem było zaprzestanie korzystania przez pracowników z zewnętrznych nośników danych (pendrive), tym samym eliminując możliwość wystąpienia analogicznego naruszenia ochrony danych osobowych w przyszłości. Ponadto, Administrator przeprowadził, także ponowną analizę ryzyka po wystąpieniu przedmiotowego naruszenia ochrony danych osobowych, tj. w dniu 1 sierpnia 2023 roku, w której to uwzględnił zagrożenia dla przetwarzania danych osobowych w następstwie zagubienia zewnętrznego nośnika danych wykorzystywanego do ich przetwarzania.

2. Działania podjęte w celu zminimalizowania szkody poniesionej przez osoby, których dane dotyczą (art. 83 ust. 2 lit . c rozporządzenia 2016/679).
Administrator w dniu 21 lipca 2023 roku listem poleconym przekazał podmiotowi danych prawidłowe zawiadomienie o naruszeniu ochrony danych wraz ze wskazaniem,  w jaki sposób może zabezpieczyć swoje dane osobowe przed dalszym ich wykorzystaniem oraz dokonał wykupienia dla ww. osoby raportu BIK zawierającego szczegółową historię kredytową tego podmiotu, zgodnie z deklaracją Administratora wyrażoną w piśmie z dnia 11 października 2023 roku cyt. (…) „Gastro M. Gaweł Sp. k. wykupił, dla osoby, której dane dotyczą […] raport BIK, na dowód czego załączam potwierdzenie wysłania wniosku pocztą w dniu 10 sierpnia 2023 r. oraz potwierdzenie dokonania przelewu za raport BIK”.

Inne, niżej wskazane okoliczności, o których mowa w art. 83 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, po dokonaniu oceny ich wpływu na stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie, zostały przez Prezesa UODO uznane za neutralne w jego ocenie, to znaczy nie mające ani obciążającego ani łagodzącego wpływu na wymiar orzeczonej administracyjnej kary pieniężnej.

1. Stopień odpowiedzialności administratora z uwzględnieniem środków technicznych i organizacyjnych wdrożonych przez niego na mocy art. 25 i 32 (art. 83 ust. 2 lit. d rozporządzenia 2016/679).
Prezes UODO stwierdził w niniejszej sprawie naruszenie przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej przepisów art. 25 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679. W jego ocenie na administratorze ciąży w wysokim stopniu odpowiedzialność za niewdrożenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, które zapobiegłyby naruszeniu ochrony danych osobowych. Oczywistym jest, że w rozważanym kontekście charakteru, celu i zakresu przetwarzania danych osobowych Administrator nie „zrobił wszystkiego, czego można by było od niego oczekiwać”; nie wywiązał się tym samym z nałożonych na nią przepisami art. 25 i 32 rozporządzenia 2016/679 obowiązków.

W niniejszej sprawie okoliczność ta stanowi jednak o istocie samego naruszenia; nie jest jedynie czynnikiem wpływającym – łagodząco lub obciążająco – na jego ocenę. Z tego też względu brak odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, o których mowa w art. 25 i art. 32 rozporządzenia 2016/679, nie może zostać przez Prezesa UODO uznany w niniejszej sprawie za okoliczność mogącą dodatkowo wpłynąć na surowszą ocenę naruszenia i wymiar nałożonej na Administratora administracyjnej kary pieniężnej.

2. Wszelkie stosowne wcześniejsze naruszenia ze strony administratora (art. 83 ust. 2 lit. e) rozporządzenia 2016/679).
Prezes UODO nie stwierdził po stronie Spółki jakichkolwiek wcześniejszych naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych, w związku z czym brak jest podstaw do traktowania tej okoliczności jako obciążającej. Obowiązkiem każdego administratora jest przestrzeganie przepisów prawa, a zatem brak wcześniejszych naruszeń nie może być również okolicznością łagodzącą przy wymierzaniu sankcji.

3. Sposób w jaki organ nadzorczy dowiedział się o naruszeniu (art. 83 ust. 2 lit. h rozporządzenia 2016/679).
Prezes UODO stwierdził naruszenie w wyniku zgłoszenia naruszenia ochrony danych osobowych dokonanego przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej. Administrator dokonując tego zgłoszenia zrealizował ciążący na nim obowiązek prawny, brak jest zatem podstaw do uznania, że okoliczność ta stanowi okoliczność łagodzącą. Zgodnie z Wytycznymi w sprawie stosowania i ustalania administracyjnych kar pieniężnych do celów rozporządzenia nr 2016/679 (Wp. 253) „Organ nadzorczy może dowiedzieć się o naruszeniu w wyniku postępowania, skarg, artykułów w prasie, anonimowych wskazówek lub powiadomienia przez administratora danych. Zgodnie z rozporządzeniem administrator ma obowiązek zawiadomić organ nadzorczy o naruszeniu ochrony danych osobowych. Zwykłe dopełnienie tego obowiązku przez administratora nie może być interpretowane jako czynnik osłabiający/łagodzący”. Podobnie EROD w Wytycznych 04/2022 wskazuje, że „gdy administrator podlega szczególnym obowiązkom w zakresie zgłaszania naruszeń (np. obowiązkowi zgłaszania naruszenia ochrony danych osobowych określonemu w art. 33 RODO). W takich przypadkach fakt dokonania zgłoszenia należy uznać za okoliczność neutralną”.

4. Przestrzeganie wcześniej zastosowanych w tej samej sprawie środków,  o których mowa w art. 58 ust. 2 rozporządzenia 2016/679 (art. 83 ust. 2 lit. i rozporządzenia 2016/679).
Przed wydaniem niniejszej decyzji Prezes UODO nie stosował w wobec administratora w rozpatrywanej sprawie żadnych środków wymienionych w art. 58 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, w związku z czym administrator nie miał obowiązku podejmowania żadnych działań związanych z ich stosowaniem, a które to działania, poddane ocenie Prezesa UODO, mogłyby mieć obciążający lub łagodzący wpływ na ocenę stwierdzonego naruszenia.

5. Stosowanie zatwierdzonych kodeksów postępowania na mocy art. 40 rozporządzenia 2016/679 lub zatwierdzonych mechanizmów certyfikacji na mocy art. 42 rozporządzenia 2016/679 (art. 83 ust. 2 lit. j rozporządzenia 2016/679).
Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej nie stosuje zatwierdzonych kodeksów postępowania ani zatwierdzonych mechanizmów certyfikacji, o których mowa w przepisach rozporządzenia 2016/679. Ich przyjęcie, wdrożenie i stosowanie nie jest jednak – jak stanowią przepisy rozporządzenia 2016/679 – obowiązkowe dla administratorów i podmiotów przetwarzających w związku z czym okoliczność ich niestosowania nie może być w niniejszej sprawie poczytana na niekorzyść Administratora. Na korzyść Administratora natomiast mogłaby być uwzględniona okoliczność przyjęcia i stosowania tego rodzaju instrumentów jako środków gwarantujących wyższy niż standardowy poziom ochrony przetwarzanych danych osobowych.

6. Wszelkie inne obciążające lub łagodzące czynniki mające zastosowanie do okoliczności sprawy, takie jak osiągnięte bezpośrednio lub pośrednio w związku  z naruszeniem korzyści finansowe lub uniknięte straty (art. 83 ust. 2 lit. k rozporządzenia 2016/679).
Prezes UODO nie stwierdził, żeby administrator w związku z naruszeniem odniósł jakiekolwiek korzyści finansowe lub uniknął tego rodzaju strat. Brak jest więc podstaw do traktowania tej okoliczności jako obciążającej administratora. Stwierdzenie zaistnienia wymiernych korzyści finansowych wynikających z naruszenia przepisów rozporządzenia 2016/679 należałoby ocenić zdecydowanie negatywnie. Natomiast nieosiągnięcie przez administratora takich korzyści, jako stan naturalny, niezależny od naruszenia i jego skutków, jest okolicznością, która z istoty rzeczy nie może być łagodzącą dla Administratora. Potwierdza to samo sformułowanie przepisu art. 83 ust. 2 lit. k) rozporządzenia 2016/679, który nakazuje organowi nadzorczemu zwrócić należytą uwagę na korzyści „osiągnięte” – zaistniałe po stronie podmiotu dokonującego naruszenia.

Prezes UODO wszechstronnie rozpatrując sprawę nie odnotował innych niż opisane powyżej okoliczności mogących mieć wpływ na ocenę naruszenia i na wysokość orzeczonej administracyjnej kary pieniężnej, które powinny zostać ujęte w ramach rozpatrywania przesłanki z art. 83 ust. 2 lit. k) rozporządzenia 2016/679.

W ocenie Prezesa UODO, zastosowana administracyjna kara pieniężna spełnia w ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy funkcje, o których mowa w art. 83 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, tzn. będzie w tym indywidualnym przypadku skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca. Zdaniem Prezesa UODO nałożona na Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej administracyjna kara pieniężna będzie skuteczna, albowiem doprowadzi do stanu, w którym Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej stosował będzie takie środki techniczne i organizacyjne, które zapewnią przetwarzanym danym stopień bezpieczeństwa odpowiadający ryzyku naruszenia praw lub wolności osób, których dane dotyczą oraz wadze zagrożeń towarzyszącym procesom przetwarzania tych danych osobowych. Skuteczność administracyjnej kary pieniężnej równoważna jest zatem gwarancji tego, iż Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej od momentu zakończenia niniejszego postępowania będzie z najwyższą starannością podchodzić do wymogów stawianych przez przepisy o ochronie danych osobowych.

Zastosowana administracyjna kara pieniężna jest również proporcjonalna do stwierdzonego naruszenia, w tym zwłaszcza jego wagi, skutku, liczby dotkniętych nim osób fizycznych oraz bardzo wysokiego ryzyka negatywnych konsekwencji, jakie w związku z naruszeniem ponoszą. Wysokość kary została bowiem określona na takim poziomie, aby z jednej strony stanowiła adekwatną reakcję organu nadzorczego na stopień naruszenia obowiązków administratora, z drugiej jednak strony nie powodowała sytuacji, w której konieczność jej uiszczenia pociągnie za sobą negatywne następstwa, w postaci istotnego pogorszenia sytuacji finansowej Administratora. Zdaniem Prezesa UODO, Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej powinien i jest w stanie ponieść konsekwencje swoich zaniedbań w sferze ochrony danych, stąd nałożenie administracyjnej kary pieniężnej w wysokości 238 345  zł (słownie:dwieście trzydzieści osiem tysięcy trzysta czterdzieści pięć) jest w pełni uzasadnione.

W ocenie Prezesa UODO, zastosowana administracyjna kara pieniężna w wysokości 238 345  zł (słownie:dwieście trzydzieści osiem tysięcy trzysta czterdzieści pięć) spełnia w ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy przesłanki, o których mowa w art. 83 ust. 1 rozporządzenia 2016/679 ze względu na powagę stwierdzonego naruszenia w kontekście podstawowego celu rozporządzenia 2016/679 – ochrony podstawowych praw i wolności osób fizycznych, w szczególności prawa do ochrony danych osobowych.

Odnosząc się do wysokości wymierzonej Administratorowi administracyjnej kary pieniężnej, Prezes UODO uznał, że jest ona proporcjonalna do sytuacji finansowej Administratora i nie będzie stanowiła dla niego nadmiernego obciążenia. Z przedłożonego przez Administratora w dniu 30 października 2023 roku sprawozdania finansowego wynika, że przychody netto ze sprzedaży na dzień kończący rok obrotowy 2022 wyniosły (...) zł w związku z czym kwota nałożonej w niniejszej sprawie administracyjnej kary pieniężnej stanowi ok. 0,21% ww. kwoty. Jednocześnie warto podkreślić, że kwota nałożonej kary 238 345zł to jedynie 0.27 % maksymalnej wysokości kary, którą Prezes UODO mógł – stosując zgodnie z art. 83 ust. 5 rozporządzenia 2016/679 statyczne maksimum kary (tj. 20.000.000,- euro) – nałożyć na Administratora za stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie przepisów rozporządzenia 2016/679.

W ocenie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, administracyjna kara pieniężna spełni w tych konkretnych okolicznościach funkcję represyjną, jako że stanowić będzie odpowiedź na naruszenie przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej przepisów rozporządzenia 2016/679, ale i prewencyjną, bowiem przyczyni się do zapobiegania w przyszłości naruszania przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej obowiązków wynikających z przepisów o ochronie danych osobowych.

W ocenie Prezesa UODO, zastosowana administracyjna kara pieniężna spełnia w ustalonych okolicznościach niniejszej sprawy przesłanki, o których mowa w art. 83 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, ze względu na wagę stwierdzonych naruszeń w kontekście podstawowych wymogów i zasad rozporządzenia 2016/679 – zwłaszcza zasady poufności i integralności wyrażonej w art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679 oraz zasady rozliczalności, o której mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679.

Celem nałożonej kary jest doprowadzenie do przestrzegania w przyszłości przez Spółkę przepisów rozporządzenia 2016/679.

Na koniec koniecznym jest wskazanie, że ustalając w niniejszej sprawie wysokość administracyjnej kary pieniężnej Prezes UODO zastosował metodykę przyjętą przez EROD w Wytycznych 04/2022 Zgodnie z przedstawionymi w tym dokumencie wskazówkami:

1. Prezes UODO dokonał kategoryzacji stwierdzonych w niniejszej sprawie naruszeń przepisów rozporządzenia 2016/679 (vide Rozdział 4.1 Wytycznych 04/2022). Wśród naruszonych przez Spółkę przepisów rozporządzenia 2016/679 znajdują się przepisy art. 5 ust. 1 lit. f) oraz art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679 określające podstawowe zasady przetwarzania. Naruszenia tych przepisów należą – zgodnie z art. 83 ust. 5 lit. a) rozporządzenia 2016/679 – do kategorii naruszeń zagrożonych karą wyższą z dwóch przewidzianych w rozporządzeniu 2016/679 wymiarów kar (z maksymalną wysokością do 20 000 000 EUR lub do 4% całkowitego rocznego obrotu przedsiębiorstwa z poprzedniego roku obrotowego). Są one więc in abstracto poważniejsze od innych (wskazanych w art. 83 ust. 4 rozporządzenia 2016/679) naruszeń. 

2. Prezes UODO ocenił stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenia (w szczególności naruszenia podstawowych zasad przetwarzania) jako naruszenia o średnim poziomie powagi (vide Rozdział 4.2 Wytycznych 04/2022). W ramach tej oceny wzięte zostały pod uwagę te przesłanki spośród wymienionych w art. 83 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, które tyczą się strony przedmiotowej naruszeń (składają się na „powagę” naruszenia), to jest: charakter, waga i czas trwania naruszeń (art. 83 ust. 2 lit. a) rozporządzenia 2016/679), umyślny lub nieumyślny charakter naruszeń (art. 83 ust. 2 lit. b) rozporządzenia 2016/679) oraz kategorie danych osobowych, których dotyczyły naruszenia (art. 83 ust. 2 lit. g) rozporządzenia 2016/679). Szczegółowa ocena tych okoliczności przedstawiona została powyżej. W tym miejscu wskazać należy, że rozważenie ich łącznego wpływu na ocenę stwierdzonego w niniejszej sprawie naruszenia traktowanego w całości prowadzi do wniosku, że poziom jego powagi (rozumianej zgodnie z Wytycznymi 04/2022) jest średni. Konsekwencją tego jest zaś przyjęcie – jako kwoty wyjściowej do obliczenia kary – wartości mieszczącej się w przedziale od 10 % do 20 % maksymalnej wysokości kary możliwej do orzeczenia wobec Spółki, to jest – zważywszy na limit określony w art. 83 ust. 5 rozporządzenia 2016/679 – od kwoty 2 000 000 EUR do kwoty 4 000 000 EUR (vide Podrozdział 4.2.4 Wytycznych 04/2022). Za adekwatną, uzasadnioną okolicznościami niniejszej sprawy, kwotę wyjściową Prezes UODO uznał kwotę 2 400 000, 00 EUR (równowartość 10 481 280 zł).

3. Prezes UODO dostosował kwotę wyjściową odpowiadającą średniej powadze stwierdzonego naruszenia do obrotu Spółki, jako miernika jej wielkości siły gospodarczej (vide Rozdział 4.3Wytycznych 04/2022).Zgodnie z Wytycznymi 04/2022, w przypadku przedsiębiorstw, których roczny obrót wynosi 10-50 mln EUR, organ nadzorczy może rozważyć dokonanie dalszych obliczeń wysokości kary na podstawie wartości mieszczącej się w przedziale od  1,5 % do 10 % kwoty wyjściowej. Zważywszy, że obrót Spółki w 2022 wyniósł (...) zł, to jest (...) EUR (wg. średniego kursu z dnia 30 stycznia 2024 r.), Prezes UODO za stosowne uznał skorygowanie podlegającej obliczeniom kwoty kary do wartości odpowiadającej 5 % kwoty wyjściowej, to jest kwoty 120 000,00 EUR (równowartość 523 836 zł).

4. Prezes UODO dokonał oceny wpływu na stwierdzone naruszenie pozostałych (poza tymi uwzględnionymi wyżej w ocenie powagi naruszenia) okoliczności wskazanych w art. 83 ust. 2 rozporządzenia 2016/679 (vide Rozdział 5 Wytycznych 04/2022). Okoliczności te, mogące mieć obciążający lub łagodzący wpływ na ocenę naruszenia, odnoszą się – jak zakładają Wytyczne 04/2022 – do strony podmiotowej naruszenia, to jest do samego podmiotu będącego sprawcą naruszenia oraz do jego zachowania przed naruszeniem, w jego trakcie i po jego zaistnieniu. Szczegółowa ocena i uzasadnienie wpływu każdej z tych przesłanek na ocenę naruszenia przestawione zostały powyżej. Prezes UODO uznał, że okolicznościami łagodzącymi w niniejszej sprawie jest stopień współpracy z organem nadzorczym w celu usunięcia naruszenia oraz złagodzenia jego ewentualnych negatywnych skutków (art. 83 ust. 2 lit. f) rozporządzenia 2016/679) oraz działania podjęte w celu zminimalizowania szkody poniesionej przez osoby, których dane dotyczą (art. 83 ust. 2 lit . c rozporządzenia 2016/679). Pozostałe przesłanki (z art. 83 ust. 2 lit. d), e), h), i), j), k) rozporządzenia 2016/679) – jak wskazano wyżej – nie miały wpływu, ani łagodzącego ani obciążającego, na ocenę naruszenia i w konsekwencji na wymiar kary. Ze względu na zaistnienie w sprawie dwóch okoliczności łagodzących zasadnym jest więc dalsze obniżenie kwoty kary ustalonej z uwzględnieniem obrotu Spółki (pkt 3 powyżej); adekwatnym do wpływu tych przesłanek na ocenę naruszenia jest w ocenie Prezesa UODO jej obniżenie o 35 % – do kwoty 78 000,00 EUR (równowartość 340 493,40 zł).

5. Prezes UODO stwierdził, że ustalona w przedstawiony wyżej sposób kwota administracyjnej kary pieniężnej nie przekracza – stosownie do art. 83 ust. 3 rozporządzenia 2016/679 – prawnie określonej maksymalnej wysokości kary przewidzianej dla najpoważniejszego naruszenia (vide Rozdział 6 Wytycznych 04/2022). Jak wskazano powyżej najpoważniejszym naruszeniem jest w niniejszej sprawie naruszenie art. 5 ust. 1 lit. f) i art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, zagrożone administracyjna karą pieniężną w wysokości do 20 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa. Prezes UODO ustalił, że „dynamiczna kwota maksymalna” dla tego naruszenia i dla tego sprawcy naruszenia wyrażona w procencie (4 %) jego obrotu wyniosłaby 1 033 069,23 EUR, w związku z czym zastosować należy w niniejszej sprawie – jako wyższą – „statyczną kwotę maksymalną” wynoszącą dla rozpatrywanego naruszenia 20 000 000 EUR. Wskazana powyżej kwota  78 000,00 EUR w sposób oczywisty nie przekracza kwoty 20 000 000 EUR.

6. Pomimo tego, że ustalona zgodnie z powyższymi zasadami kwota kary nie przekracza prawnie określonego maksimum kary Prezes UODO uznał, że wymaga ona dodatkowej korekty ze względu na zasadę proporcjonalności wymienioną w art. 83 ust. 1 rozporządzenia 2016/679 jako jedną z trzech dyrektyw wymiaru kary (vide Rozdział 7 Wytycznych 04/2022). Niewątpliwie kara pieniężna stanowiąca równowartość 78 000,00 EUR byłaby karą skuteczną (przez swoją dolegliwość pozwoliłaby osiągnąć swój cel represyjny, którym jest ukaranie za bezprawne zachowanie) i odstraszającą (pozwalającą skutecznie zniechęcić zarówno Spółkę, jak i innych administratorów do popełniania w przyszłości naruszeń przepisów rozporządzenia 2016/679). Kara taka byłaby jednak – w ocenie Prezesa UODO – karą nieproporcjonalną ze względu na swoją nadmierną dolegliwość. Zasada proporcjonalności wymaga bowiem m. in., by przyjęte przez organ nadzorczy środki nie wykraczałyby poza to, co odpowiednie i konieczne do realizacji uzasadnionych celów (vide pkt 137 i pkt 139 Wytycznych 04/2022). Innymi słowy: „Sankcja jest proporcjonalna, jeśli nie przekracza progu dolegliwości określonego przez uwzględnienie okoliczności konkretnego przypadku” (P. Litwiński (red.), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. […]; Komentarz do art. 83 [w] P. Litwiński (red.) Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Wybrane przepisy sektorowe. Komentarz). Mając więc na uwadze wzgląd na proporcjonalność kary Prezes UODO dokonał dalszego obniżenia wysokości kary – do 70 % kwoty uzyskanej po uwzględnieniu okoliczności obciążających i łagodzących (vide pkt 4 powyżej), to jest do kwoty 54 600,00 EUR (równowartość 238 345 zł). W jego ocenie takie określenie ostatecznej wysokości orzeczonej kary nie wpłynie na obniżenie jej skuteczności i odstraszającego charakteru. Kwota ta bowiem stanowi próg, powyżej którego dalsze zwiększenie wysokości kary nie będzie wiązało się ze wzrostem jej skuteczności i odstraszającego charakteru. Z drugiej strony natomiast strony obniżenie w większym stopniu wysokości kary mogłoby się odbyć kosztem jej skuteczności i odstraszającego charakteru, a także spójnego stosowania i egzekwowania rozporządzenia 2016/679 i zasady równego traktowania podmiotów na rynku wewnętrznym UE i EOG.

Stosownie do treści art. 103 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1781), równowartość wyrażonych w euro kwot, o których mowa w art. 83 rozporządzenia 2016/679, oblicza się w złotych według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w tabeli kursów na dzień 28 stycznia każdego roku, a w przypadku gdy w danym roku Narodowy Bank Polski nie ogłasza średniego kursu euro w dniu 28 stycznia – według średniego kursu euro ogłoszonego w najbliższej po tej dacie tabeli kursów Narodowego Banku Polskiego.

Mając powyższe na uwadze, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, na podstawie art. 83 ust. 4 lit. a) i art. 83 ust. 5 lit. a) w związku z art. 83 ust. 3 rozporządzenia 2016/679 oraz w związku z art. 103 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, za naruszenie opisane w sentencji niniejszej decyzji, nałożył na Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej – stosując średni kurs euro z dnia 29 stycznia 2024 r. (1 EUR= 4,3653 PLN) – administracyjną karę pieniężną w kwocie 238 345 PLN (co stanowi równowartość 54 600  EUR).

Celem nałożonej administracyjnej kary pieniężnej jest doprowadzenie do przestrzegania przez Res-Gastro M. Gaweł Sp. k. z siedzibą w Kolbuszowej w przyszłości przepisów rozporządzenia 2016/679, a w konsekwencji do prowadzenia procesów przetwarzania danych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

W tym stanie faktycznym i prawnym Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji.